Turna Balığı (Esox lucius) ve Avcılığı

Turna balığı, Esocidae familyasını oluşturan etçil balık türlerinin ortak adı. Hepside Esox cinsine aittir. Füze şeklinde ama yan tarafları düz olan bir vücutları ve içeriye dönük "köpek dişleri" ile dolu olan uzun, ördek gagasını andıran bir ağızları vardır. Sırt ve anal yüzgeçleri vucutlarının çok arka kısmında kalır. Genç yaşlardakiler yeşil, olgun yaşlara ulaşanların ise sarımsı kahverengi renkleri vardır.

Üreme

urna balıklarının üreme zamanı hemen karlar eridikten sonra başlar ve Mayıs ayında sona erir. Dişilerin ürettikleri 3 milim büyüklüğünde olan, 100.000 ila 1 milyon arasındaki yumurta, su bitkilerine yapışık şekilde bırakılır. 10 ila 30 gün içinde yavrular dünyaya gelir ve ömürlerinin ilk günlerinde yumurtalardan arta kalanlar ile beslenirler. Turna balıkları üç dört yaşlarına varınca ilk kez çiftleşirler.

Beslenme

Turna balıkları çok aç gözlü avcılardır ve yamyamlık bile onlar için çok doğaldır; yavru turna balıklarının %90'ı kardeşleri tarafından yenilir. Bir turna balığı kendi büyüklüğünün %70'i büyüklüğünde olan diğer bir turna balığını tamamen yutabilir. Turna balıkları yemek seçenekleri konusunda hiç çekingen değillerdir. Bütün balık türlerini, kurbağalar, fareler, kemeler, yavru ördekler ve bazen yengeç bile avlar. Besinin kıt olduğu dönemlerde hatta solucan ve büyük mayıs sülükleri bile yerler.

Yaşadığı bölgeler

Turna balıkları Avrupa, Kuzey Amerika ve kısmen Asya'da bulunur. Bol su bitkileri bulunan ama temiz sularda yaşamayı tercih eder. Türkiye'nin özellikle kuzeyinde ve büyük ırmakların İç Anadolu'ya düşen kesimlerinde ve iç Anadolu'da da bulunur. Kuzey turna balığı (Esox lucius) 1,5 metre uzunluğa ve 35-40 kilo ağırlığa kadar varabilir, ama bu büyüklüktekilere rastlamak nadirdir. Bir metreyi geçenleri çok seyrek tutulur. Hele 1,3 metreye varan tutulursa bu mucize sayılır. Turna balıkları her şeyden önce, oltada savaşmalarından ve enerjilerinden dolayı sevilirler. Oltaya takılmış bir turna balığı kurtulmak için her şeyi dener, ve bu mücadele esnasında sudan dışarıya taklalarda atar ve balıkçıyı heycanlandırır.

Ama tabiki sadece oltada değil, mutfaktada kalitesini ortaya koyar. Diğer etçil balıklar gibi turna balığıda lezzetli bir balıktır, ama birçok Y şeklinde küçük kılçıkları vardır. Bu yüzden etini ayırıp köfte yapan ahçılarda vardır. Etinin 100 gramında 372 kJ (89 kcal) bulunur.

AVCILIĞI

Turna avcılığı, temel olarak sabit avlanma ve hareket halinde avlanma olarak ikiye ayrılır. Sabit avlanma sandal veya karadan belirli bir alanda avlanmak şeklinde olur. Hareketli avlanmada ise, tekne ile hareket halindeyken, sürtme, atıp-çekme veya yemli gezdirme şeklinde olur.

1- HAREKETLI AVLANMA
Her çeşit sürtme bu sınıfa girer. Sürtme için, çok çeşitli kaşık, seğirtme, mepps(döner) ve suni yemler vardır. Avlandığınız alan için bunlardan en uygununu deneme yanılma metodu ile seçmek zorundasınız, ama unutmayın ki, fazla süslü olanlar balığı kandırmaktan çok, avcıyı alışveriş için kandırmak üzere yapılmıştır.
Hareketli avlanmada diğer bir yöntem ise, canlı veya ölü yemle yapılan sürtmedir. Bu tip avcılıkta, genellikle kaya balıkları iyi sonuç vermektedir, ama özellikle tatlısu kolyoz balığı, kızılkanat ve inci balığı ile istavrit, kolyoz gibi deniz balıkları da kullanılabilir.

Atıp Çekme

Turna balığının en zevkli avcılık yöntemi belki de budur. Kaşık atma diye de bilinir, ben de daha çok kaşık atma diyorum ve burada da kaşık atma olarak bahsedeceğim. Bu yöntemde balıkçı ya kıyıdan ya da sandaldan kaşık adı verilen turna balığına yem olan küçük balıkları taklit eden suni yemleri kamış ve makara yardımı ile atar ve çeker.


Bu kaşıklar esas olarak turnanın avladığı balıkları taklit ederek aldatmaya yöneliktir. Pek çok değişik renk, boy ve şekilde olabilirler. Ağırlıkları da kullanılacakları derinliğe göre farklıdır. Hangi derinlikte hangi kaşığı kullanacağınızı iyi bilmelisiniz, yoksa ya devamlı dibe takılır kaşığı bırakırsınız ya da o bölgede balığın yaşadığı derinlik yerine daha üstten boşa atıp çekersiniz. Tavsiyem bulunduğunuz yerde balığın hangi derinlikte olduğunu bilmiyorsanız üstlerden başlayarak yavaş yavaş daha derinlere doğru deneyin. Bunun için bu kaşıkları alırken rastgele değilde nerede nasıl kullanılacağını ağırlığını bilerek alın. Üretici satıcı firmaların web siteleri bu konuda gayet iyi bilgiler veriyor. Genel olarak 1-3 metre derinliğe kadar 5-15 gr. ağırlığında, 5 metreye kadar olan sularda da 15-25 gr, ağırlığında olan kaşıklar tercih edilmelidir. Bu seçimi yaparken dipteki bitki yapısı ve dibin ilişkenliğini dikkat etmek gerekir ki takılıp dipte kaşık bırakmayalım.
Soğuk ve kapalı havalarda bu kaşıkların parlak kırmızı renkte olanları daha iyi sonuçlar verebilir.

Drakovitch sistemiyle sabitlenmiş balık ile ve cleo kaşıkla avcılık çok etkilidir.

2- SABİT AVLANMA
Sabit avlanma; Dip yemlisi, ölü yem, çökertme, canlı yem şeklinde olur. Söz konusu yöntemlerden hangisi uygulanırsa uygulansın, eğer bir den fazla olta ile avlanılacaksa, oltalar arasında en az 10m mesafe bırakmak lazımdır.
Özellikle, ölü yem kullanıldığında, eğer zemin müsaitse (atılan yemi örtecek yosun, balçık bulunmaması halinde) çevreye abartmadan yemleme yapmakta fayda vardır.
Tutna sert bir balık olduğu için, özellikle kamışla avlanmalarda kakıç veya kepçeyi balığı sudan kesmek üzere hazır tutmak gerekir. Ayrıca büyük balıkların ağzından iğne çıkartmak için, yanınızda bir pense bulundurmakta fayda vardır. Turna canlı iken en kolay baş ve işaret parmakları vasıtası ile gözlerinden tutulur.

Akyem olarak kullanılabilen tüm deniz ve tatlı su balıkları turna balığına doğal yem olarak kullanılabilir. Turna solucana vurmaz. Uskumru turna için gayet iyi bir yemdir, oltaya takılışı yarım veya yaprak olarak olur. Tatlı su balıklarının ufakları oltaya canlı yem olarak takılabilir. Büyük tatlı su balıkları ve deniz balıkları yaprak yem, şakşak yem olarak da kullanılır. Küçük ölü balıkların 20 gr. civarında olanları. bütün olarak takılabilir. Ölü balıklar daha çok dip oltası, parakete için uygun olmakla beraber şamandıralı takımla da kullanılabilir. Serbast bırakma şamandıralı takımla canlı yem kullanmak gerekir. Ölü balıklar iğneye ya canlı yem gibi sırtından takılır veya kuyruk tarafından. Turna balığı avını kafadan yutmak alışkanlığında olduğundan kuyruktan takmak daha iyi sonuç verecektir, balık yemi aldığında iğneyi hissetmez ve yutmaya başlar böylece yakalanır.
Ölü balıkla avlanmada iri turna yakalanması ihtimali yüksektir. yaşlı ve iri balıklar avlanma alışkanlıklarını hızlı, hareketli avlardan güçlerinin daha kolay yeteceği daha yavaşlarına çevirirler, iyi bir leş yiyici olarak ta ölü balıkları menülerinde üst sıralara alırlar. Uygulamada da iri turnaların büyük kısmı ölü doğal yemle yakalanırlar. Turna avlanmada görme duyusu kadar koku alma duyusunu da kullandığından ölü balıkları bulmada zorluk çekmez yalnız dibin yemin kaybolacağı kadar otlarla kaplı olmaması gerekir. Altta görüldüğü gibi av esnasında yem olarak kullanılan balığın parçalarının oltanın etrafına ayrıca atılarak yemleme yapılması koku yoğunluğunu arttıracak daha verimli av yapılmasına yardımcı olacaktır. Ölü doğal yemlerle etkiyi arttıracak kokular da kullanılabilir. Bu tür kokuları Avrupalı amatörler kolaylıkla bulabilmekte veya özel aromatize edilerek kokulandırılmış ve konservelenmiş doğal yemler kullanmaktadırlar.
Turna Şamandıralı takımlar, Serbest bırakma şamandıralı takım ve Dip oltası ile avlanmaktadır.