Sürdürülebilir Amatör Balıkçılık ve İlkeleri

Böyle bir başlık fazlasıyla kafa karıştırıcıdır. Oysa konu hayati önem taşır. Bu bakımdan konuyu fazla teknik kelime kullanmadan yazmalıyız. Eğer kullanmak gerekliyse herkesin kafa yormadan anlayabileceği güncel Türkçe karşılığını açıklamalıyız.

BALIKÇILIK NEDİR?

Sularda yaşayan ve insanların herhangi bir şekilde işine yarayan canlıların avlanması, toplanması ve yetiştirilmesidir.
Görüldüğü gibi avcılık ve yetiştiricilik olarak ikiye ayrılır. Ne şekilde yapılırsa yapılsın ticari bir faaliyettir, dinlenmek ve eğlenmek te bir maddi katma değerdir. Adının aksine yosundan balığa kadar tüm su canlılarını kapsar. Yaygın olarak kullanıldığı gibi bu yazıda da tüm su ürünleri yerine "balık" kelimesi kullanılacaktır.

BALIK AVCILIĞI NEDİR?

Herhangi bir amaçla sularda yaşayan canlıların avlanması, yakalanması ve toplanması eylemidir.

AMATÖR BALIKÇILIK NEDİR?

Ticari kaygı duymadan tamamen dinlenmek ve boş zamanı değerlendirmek amacıyla yapılan balık avcılığıdır. Tam Türkçe karşılığı “DİNLENCE BALIKÇILIĞI” dır.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK NE DEMEKTİR?

Bir kaynaktan sağlanan faydanın devam ettirilmesi, onun verimli olarak sonsuza kadar yaşatılmasıdır.

SÜRDÜRÜLEBİLİR AMATÖR BALIKÇILIK NEDİR?

Yukarıda yaptığımız tanımları birleştirirsek;
Amatör balıkçılık yapılan ortamların ve canlıların korunarak uzun yıllar boyunca verimli bir şekilde hizmet etmesini ve sonsuza kadar ondan faydalanmayı sağlamaktır.
Yarışma amacıyla yapılan balıkçılığa ise "Sportif Balıkçılık" denir.
-*-

Konuyu anlamak yada iyi bir amatör balıkçı olabilmek için bu tanımın her kelimesini iyi sindirmemiz gerekir. Bunun için;

* Amatör balıkçılığın yapıldığı ortamları ve özelliklerini
* Amatör balıkçılığı ilgilendiren türleri
* Ortam ve canlıları hangi etkilerden koruyacağımızı
* Bu kaynaklardan yararlanma şeklini, yani amatör balıkçılık yöntemlerini
* Amatör balıkçılığı ilgilendiren kanun ve kuralları

Bilmek ve tanımak gerekir.


AMATÖR BALIKÇILIK NEREDE YAPILIR?

Amatör balıkçılık suyun bulunduğu her yerde yapılır. Bu anlamda su bulunan alanları özelliklerine göre üçe ayırabiliriz.

1. Tatlısular: Her boyuttaki göl, baraj ve akarsular bu sınıfa girer. Bu tür bazı doğal sular tuz ve soda içerebildiğinden bazen içsular olarak ifade etmek daha doğrudur.
2. Acısular: En önemli balıkçılık alanlarıdır. Tatlısu ile deniz suyunun karıştığı ırmak ağızları ve deltalarda bulunan göller ve dalyanlar bu sınıfa girer.
3. Tuzlusular: Ülkemiz için farklı fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip Karadeniz’den Akdeniz’e kadar olan denizlerimiz bu sınıfa girer. Bazen denizler olarak ta ifade edilebilir.

Bu ortamlar hakkında forumumuzda farklı bölümlerde daha geniş anlatımlar bulabilirsiniz. Fakat balık avcılığını suların fiziksel ve kimyasal özellikleri her şeyden çok etkiler demenin çok iddiacı bir ifade olmadığını belirtmekte yarar vardır.

AMATÖR BALIKÇILIĞIN İLGİLİ OLDUĞU CANLILAR HANGİLERİDİR?

Bunları iki grupta inceleyebiliriz;

*
* Hedef Türler: Avlamayı istediğimiz, avlanması yasal olarak serbest, avlayana besin oluşturma, eğlenme, av ortamını ve ortamın dengesini koruma gibi nedenlerle faydalı olan canlılardır.
* Hedef Dışı Türler: Avlamayı istemediğimiz; avlayana hiçbir yarar sağlamayan, istediğimiz yada kanuni vasıfları taşımayan, tür, boy, avlak ve sezon olarak yasalarla korunan, av takımlarımıza tesadüfen yada istemeyerek yakalanan türlerdir.

AMATÖR BALIK KAYNAKLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER NELERDİR?

Balık avladığımız ortamı, oradaki canlıların düzenini ve avladığımız türlerin miktar ve büyüklüklerini etkileyen faktörlerdir. Bunları; doğal nedenler ve insandan kaynaklananlar olarak iki kısımda inceleyebiliriz.

*
* Doğal Nedenler: Kuraklık, sel, aşırı yağış ve sıcaklık değişimi gibi hava ve iklim hareketleri ile yabancı türlerin istilası, erozyon, deprem gibi diğer nedenler balık avladığımız ortamın düzenini bozabilir. Yaşayan canlıların gelişmesini tamamen yada kısmen durdurabilir yada tamamen yok edebilir.
* İnsan Kaynaklı Nedenler: Su, ses, ışık ve çevre kirliliği, aşırı, bilinçsiz ve kuralsız avcılık, baraj, set, kanal, gölet inşası, drenaj, planlı ve plansız şehirleşme, karayolu inşası, kara ve su yolu taşımacılığı, suların tarımda ve içme suyu olarak kullanmak amacıyla başka yerlere sevki, başka su kaynaklarının diğer bir doğal kaynağa bağlanması ve katıştırılması, balık yetiştiriciliği faaliyetleri, balık aşılama gibi pek çok şey bu başlık altında sayılabilir.


AMATÖR BALIKÇILIKTA KULLANILAN YÖNTEMLER NELERDİR?

* Yoğun ve kolay balık elde etme yöntemleri
* Balığa ve balığın yaşadığı ortama zarar veren yöntemler
* Avladığı balığı satarak yada yiyerek mutlak bir şekilde değerlendirmeye ihtiyacı olanların yaptığı balıkçılık

amatör balıkçılık kapsamı dışındadır. Bu tür balık avcılığı yan iş yada yan meslek olarak kabul edilir.

Bu ölçü:

* Amatör balıkçılık ilkelerinin yeni yerleşmeye başladığı
* balıkların yoğun göç yolu üzerinde bulunan ülkelerde
* ve gelenek ve alışkanlıklara bağlı olarak

az çok değişebilir.

Örneğin Karadeniz ve Boğazda palamut avı kullanılan takımlar ve avlanan balık miktarı; halen ülkemize özel bir şansın kullanılması olarak görülmektedir. Doğaya bir bütün olarak bakmaya başladığımız, daha iyi ekonomik olanaklara sahip olduğumuz ve sadece avlamak için balık avlayan, özel avlar peşinde koşan yapımız geliştikçe sınırlar daha da netleşecektir. Özetle; amatör balıkçılık kimyasallar ve ağlar kullanılarak dahi yapılabilir. Yeter ki etkileri doğaya ve avladığımız türlere zarar vermesin, yeter ki dinlenme ve eğlenmemize yardımcı olsun.

Oltayla, elle, küçük ağlar ve sepetlerle, taş, sopa, mızrak, kargı ve zıpkınla;

* avladığı balık dışındaki canlılara
* ve yaşadıkları ortama zarar vermeyen,
* hedef dışı av miktarı çok düşük
* az miktarda av elde edilen

tüm av yöntemleri amatör balıkçılık amacıyla kullanılır.

Kontrol sistemi tam oturmadığından yasalar amatör balıkçıyı mümkün olduğunca ağ, kimyasal madde ve elektrik gibi av araç ve yöntemlerinden uzak tutmayı tercih eder.

AMATÖR BALIKÇIK YASA VE KURALLARI NELERDİR?

Bu başlık altında sadece yasalarda yer alan kısıtlamalardan bahsetmek çok fazla bir şey ifade etmez. Ülkemizde kötü bir deyim vardır. “Yasalar ihlal edilmek için vardır” Bu bize sürdürülebilir balıkçılığın sağlanması için yasaların tek başına yeterli olmadığını, konunun önemini farkederek, yasalar yetersiz olsa bile, balıkları ve yaşadıkları ortamı en iyi şekilde korumak için elimizden geleni yapmamız gerektiğini gösteriyor.
Ayrıca bizi trofe avcısı usta balıkçı mertebesine çıkartacak olan herkesçe bilinenler dışında (ilaveten) kendimize özgü kural ve kaidelerimizin olmasıdır.